Bronnen en Krachtplaatsen in NL & Be
De Plechelmuskerk, Oldenzaal
Je vind de Plechelmuskerk aan het Sint Plechelmusplein in het centrum van Oldenzaal
De stadsnaam ´Oldenzaal´ komt van het woord ´Olden´ wat oud betekend en ´zaal´; De Oude Zaal;
wat een bestuurlijk centrum aanduid waar men rechtspraak, handel en religieuze zaken regelde.
Oldenzaal komt geschreven als Altisalja al voor in een geschrift uit de zevende eeuw.
Oldenzaal en een kerk in Oldenzaal worden ook genoemd in een tekst uit 893 van de
abdij van Prüm.
In 1049 kreeg Oldenzaal van Keizer Hendrik III
het recht om week- en jaarmarkten te houden.
Dit was uniek, in die tijd hadden alleen Utrecht, Münster, Osnabrück en
waarschijnlijk ook Deventer jaarmarktrechten. Ergens tussen 1233 en 1249 kreeg Oldenzaal ook stadsrechten.
Bijvoorbeeld Zwolle kreeg in 1230 stadsrechten en
kreeg pas in 1265 jaarmarktrechten.
Oldenzaal was in die tijd dus al een belangrijke, invloedrijke plaats.
(Bronnen:
Kokhuis Blz.24,
Seyger Blz.19, 25, 43, 53,
Stenvert, Kolmen, Meierink Blz.224,
CanonvanNederland.nl,
Etymologiebank.nl - Oldenzaal,
Etymologiebank.nl - zaal,
Plaatsengids.nl,
Wikipedia - Oldenzaal
& Wikipedia - Zwolle)
Volgens een tekst van de abdij van Prüm
staat er in het jaar 893 al een kerk in Oldenzaal, die mogelijk rond het jaar 765 door Plechelmus gesticht zou zijn.
Dit zal een houten kerk zijn geweest, hoewel men een stenen kerk ook mogelijk acht. Nadat opstandige Saksen de kerk
verwoest hadden, wellicht omdat deze op hun heilige plaats gebouwd was, werd de verwoeste kerk later vervangen door een nieuwe stenen kerk.
In teksten uit 954 blijkt er dan in ieder geval een stenen kerk te zijn die vergroot werd.
De kerk die voorheen aan Silvester gewijd was, werd vanaf
het jaar 954 aan de stichter van deze kerk gewijd; Plechelmus.
Rond 1150 werd de kerk vervangen door de huidige kerk; een
rijksmonument.
(Bronnen:
Dingeldein Blz.118,
Goorhuis & Oude Nijhuis Blz.11 en 24,
Kokhuis Blz.20,
Seyger Blz.25, 27, 33,
Stenvert, Kolmen, Meierink Blz.225-226,
Plechelmusbasiliek.nl
en Wikipedia)
De Marktsteen
De oudste tekst die deze steen noemt stamt uit 1619. De steen diende als een grenssteen tussen de vier wijken
van Oldenzaal en kooplieden mochten pas op de markt handelen nadat ze langs deze steen waren gekomen.
In 1860 wou het stadsbestuur van de steen af en deze laten verdwijnen in een gegraven gat in de grond.
De mensen kwamen echter in opstand, zodat het stadsbestuur besloot het gat maar weer dicht te gooien en de
steen te verplaatsen naar en handigere lokatie. Omdat de steen belangrijker dan gedacht was voor Oldenzaal
besloot men in 1992 de steen weer terug te plaatsen op de markt. Volgens legenden zou deze steen ooit een
offersteen zijn geweest die lag op een helling van de Tankenberg,
doch hier zijn geen historische teksten of archeologische aanwijzingen voor gevonden.
De marktsteen is van oudsher een grenssteen en een steen die centraal stond in
de handel op de markt, wat naar oude heidense gebruiken lijkt te verwijzen.
(Bronnen:
De Bruyn Blz.6-9,
Goorhuis & Oude Nijhuis Blz.38,
Vleer Blz.150 en
CanonvanNederland.nl).
Krachtplaats
Woensdag 30 September 2020 was ik in Oldenzaal. Ik ben een paar ronden om de Plechelmuskerk gelopen met de wichelroede,
die iedere keer voor de toren reageerde.
Op de hoogte van het hoofdaltaar kreeg ik geen reactie, terwijl Wigholt Vleer hier
weer wel het krachtcentrum constateerde
(Vleer Blz.150).
Dhr. W.H. Dingeldein (Blz.118)
meent dat op deze plaats een heidens heiligdom geweest zou kunnen zijn. In die tijden kwam het vaker voor dat men een
kerk op een heidense heilige plaats bouwde om zodoende de heilige plaats te kerstenen.
Bij de grote steen op de markt van Oldenzaal kreeg ik geen enkele reactie met de wichelroede, blijkbaar een gewone zwerfsteen.
Wigholt Vleer ziet ook niet zoveel bijzonders in deze steen; de steen diende volgens Vleer voor de handel en is geen offersteen
afkomstig van de Tankenberg.
(Bronnen: Dingeldein Blz.118 en
Vleer Blz.150).
Oldenzaal is een mooie oude stad en zeker een bezoek waard. De Plechelmuskerk is de oudste stenen kerk van Twente,
en vanuit Oldenzaal ben je zo bij de Tankenberg, de hoogste berg van Overijssel,
die midden in een mooi natuurgebied ligt.
