Bronnen en Krachtplaatsen in NL & Be
De Willibrorddobbe op Ameland / Ambulon
479
De Willibrorddobbe vind je links aan het begin van de Duinlandsweg, vlak naast de begraafplaats, op de hoek van
de Duinlandsweg en het Bramerduinenpad te Nes
(Zie OpenStreetMap.org).
Dobbe betekend vijver of poel en is dus geen bron (Zie Halbertsma Blz.226
en Wikipedia).
Bij de Willibrorddobbe was nergens een informatie bordje te vinden, wat er volgens mijn onderzoekje wel ooit gestaan heeft
(Zie:
Ameland.info en
Nes-Ameland.Weebly.com).
Het verhaal wil dat Willibrord in deze poel mensen gedoopt zou hebben. Willibrord bezocht tijdens een reis een eiland
met een heilige bron waaruit je alleen in stilte mocht drinken. Op het eiland liepen koeien die niemand mocht aanraken.
Willibrord liet een koe stelen en slachten en doopte mensen in de heilige bron, waarmee men deze heilige plaats ernstig schond.
De naam van dit eiland was Fositeland.
Het is heden ten dage echter zeer onwaarschijnlijk gebleken dat dit Ameland zou zijn geweest
en daarmee ook zeer onwaarschijnlijk dat Willibrordus ooit op Ameland is geweest.
De oude beschrijvingen van een bezoek aan een eiland waar Willibrord de heilige bron schond en heilige koeien stal en slachtte,
wordt tegenwoordig gezien als een bezoek aan het Duitse Helgoland,
dat in die tijden ook bij Friesland hoorde. Dat Ameland ooit Fositeland zou hebben geheten is dus onjuist.
Ameland werd in die tijd (begin negende eeuw) het eiland 'Ambla' genoemd en later ook 'Ambulon' wat van het
woord Ama komt, een oud woord voor waterloop, zoals ook in Amstel en Eem.
(Bronnen: Doedens & Houter Blz.18,
Halbertsma Blz.118, 229,
Amelanderhistorie.nl,
Etymologiebank.nl,
Volkoomen.nl
en Wikipedia).
De naam ´Ambulon´ klinkt een beetje als ´Avalon´, een mystiek religieus eiland...
Ameland lijkt geen connectie te hebben met de God Fosite maar wel met de Godin Fosta.
Rond het jaar 800 zou bisschop Harmacarus
een van Ameland afkomstig beeldje van de Godin Fosta van Ameland naar Utrecht gebracht hebben.
Dit beeldje werd in de Mariakerk te Utrecht weer gevonden, samen met een beeldje van de Friese
God Weda (Wodan/Odin)
(Bron: Goos Blz. 46-47).
In een in 1747 gepubliceerd lexicon van Johann Heinrich Zedler
lezen we in deel 50 dat hij deze beeldjes in de Mariakerk in Utrecht gezien heeft.
Zedler weet te vertellen dat de Friese Godinnen Fosta en Meda in de rechterhand pijlen vasthielden en in de linkerhand een
korengarf.
De Friese Goden Freda en Weda droegen op hun borst een schild, hadden een helm op, hun armen en benen waren onbedekt en ze hadden vleugels.
De Godinnen Fosta en Meda hadden daarom de landbouw als domein en de Goden Freda en Weda de oorlogen, aldus Zedler in zijn Lexicon uit 1747
(Bron: Goos Blz. 46-47).
Klooster Foswert
Er zou op Ameland bij het plaatsje Ballum een klooster genaamd
Foswert gestaan hebben, dat rond het jaar 1109 verhuist zou zijn vanaf Ameland naar Ferwert op het Friese vasteland.
Het laatste deel van de naam Ferwert en Foswert; "wert", komt van het Oudfriese woord "werth",
dat een terp aanduid.
Foswert zou dan dus staan voor de terp van Fosta. Het klooster heette echter het Bethanië klooster dat mogelijk
op een oud voor-christelijk heiligdom van de Godin Fosta gebouwd zou zijn.
Archeologisch onderzoek heeft dit klooster niet op Ameland kunnen vinden, evenals men dit Fosta heiligdom niet gevonden heeft.
Van het Foswert/Bethanië klooster op het Friese vasteland bij Ferwert heeft men wel schriftelijke bronnen en archeologische vondsten gedaan.
De terp waarop dit klooster bij Ferwert gestaan heeft wordt uit de elfde eeuw gedateert.
Het klooster had tevens bezittingen op Ameland, dus er is wel een connectie tussen dit Foswert klooster bij Ferwert en Ameland, maar
er heeft dus nooit een klooster op Ameland gestaan. Mogelijk was er dus ook een aan de Godin Fosta gewijd heiligdom op het vaste land
van Friesland bij het plaatsje Ferwert, doch hier zijn geen archeologische vondsten van.
Lees hier meer over Foswert en Ferwert op het vasteland van Friesland.
(Bronnen: v.d.Berg Blz.102-103 (PDF Blz.169-170),
Doedens & Houter Blz.18,
Goos Blz. 48,
Ameland.info,
AmelanderHistorie.nl,
AmelanderHistorie.nl - mythe,
FerwertOnline.nl,
SigridKingma.WordPress.com,
KNAW.nl,
Rijksmonumenten.nl,
VU.nl
en Wikipedia).
Oude verdwenen kerk in Nes op Ameland
Op de begraafplaats van Nes, vlakbij de Willibrorddobbe, zijn restanten van een oude kerk gevonden.
Men heeft hier de funderingen van een kerk uit de 13de eeuw gevonden, die in de 14de eeuw vergroot werd.
In 1665 zou deze kerk al in een vervallen staat verkeren, mogelijk verwoest door de geuzen rond 1587.
Onder deze kerken vond men nog een ouder kerkje van tufstenen dat uit het begin van de 11de eeuw stamt.
Deze tufstenen fundamenten onder het begraafplaatsje zijn een
rijksmonument.
(Bronnen: Doedens & Houter Blz.18,
AmelanderHistorie.nl
en Issuu.com).
Vaak werd een oud tufstenen kerkje nog vooraf gegaan door een houten kerkje, zoals o.a. in Hollum.
Omdat de begraafplaats nog in gebruik was lagen uitgebreidere archeologische opgravingen echter gevoelig.
Men heeft dus geen sporen gevonden van een ouder houten kerkje, dat dan mogelijk uit de tiende eeuw zou stammen.
Deze kerk bevond zich buiten het centrum, tevens gezien de gewoonte in die tijd om een kerk op een heidense heilige plaats te bouwen,
zou hier dus mogelijk een heiligdom gewijd aan de Godin Fosta kunnen zijn geweest.
Een heiligdom vlakbij een drinkwaterpoel; de Willibrorddobbe / Fostadobbe.
Krachtplaats
Vrijdag 2 Oktober 2020 ben ik met Murel, een goede vriendin, naar Ameland geweest en hebben we o.a de oude begraafplaats en de ernaast
gelegen Willibrorddobbe bezocht. We hebben beidden met de wichelroede op het begraafplaatsje gelopen. In het verlengde van het verharde middenpad
reageerde onze wichelroedes op hetzelfde punt. Ik heb nog extra gelopen waarbij m'n wichelroede op hetzelfde punt en ook haaks op
het verharde middenpad aan beide kanten reageerde. Het krachtcentrum lag dus net voorbij het einde van het verharde pad in het midden van het begraafplaatsje.
We liepen verder naar de ernaast gelegen Willibrorddobbe en ook daar reageerden onze wichelroedes op dezelfde plaatsen en bleek
de poel een krachtcentrum te zijn. We zijn bij de poel gaan zitten voor een meditatie.
Voor ik aan m'n meditatie begon bracht ik een offertje van wat eten en drinken voor de aanwezige natuurspirits.
Nadat ik een tijdje rustig gezeten had werd ik mij gewaar van een vrouwelijke donkergroenige gestalte, ze leek me helemaal nat zodat
ik aan een waterspirit moest denken. Terwijl ik dat dacht kreeg ik beelden van een eiland in het water. Vervolgens kwam de
vrouwelijke donkergroene gestalte weer naar voren, alsof ze één was met zowel het land, het omliggende zoute water en het
zoete water in de poelen en vijvertjes. Zo intepreteerde ik de beelden althans.
De sfeer was fijn en verwelkomend.
De drinkwaterpoel is een fijne krachtplaats, zeker een bezoekje waard wanneer je op Ameland bent.
