Bronnen en Krachtplaatsen in NL & Be

  De verdwenen Abdij van Rijnsburg

De Abdij van Rijnsburg stond aan de Kerkstraat / Abdijlaan in Rijnsburg  (Zie OpenStreetMap.org)

Rijnsburg word al in de tiende eeuw genoemd als "Rinasburg" en betekend een versterkte burcht aan de Rijn. Er zijn sporen gevonden van een nederzetting uit 7de tot de 10de eeuw, mogelijk 'Hrothaluas­hem', wat oud-Fries is voor 'Rudolfsheim'. 'Hem' of 'Heim' staat voor woning of woonplaats van de persoon Hrothalf, Rudolf. Nadat er een burcht was gebouwd in de negende eeuw veranderde de naam naar 'Rijnsburg'.  (Bronnen: Dijkstra/v.Grinsven Blz.39-40,  Lugt Blz.29-32 en 74-75,  Etymologiebank.nl,  GenootschapOudRijnsburg.nl,  Plaatsengids.nl  en Wikipedia - Rijnsburg)

Abdij van Rijnsburg
In de negende eeuw bouwde men hier een grote ringwalburgt ter verdediging tegen o.a. Viking­aan­vallen. In deze ringwalburgt stonden enkele boerderijen en een kapel. Deze kapel is mogelijk tegelijkertijd met de ringwalburgt gebouwt aan het eind van de negende eeuw. Deze oude burcht lag tussen de Kerkstraat, Oude Vlietweg, Smidstraat en de Vliet. Mogelijk was de kapel in eerste instantie aan een andere heilige gewijd, doch in 955 werdt Laurentius de nieuwe patroonheilige. Deze kapel in Rijnsburg was gesticht vanuit de moederkerk in Oestgeest. De kapel stond in de buurt van het gebouwtje dat nu achter het huidige kerkkoor van de Grote Kerk staat. Het was mogelijk een houten kapelletje, doch men zou hiervoor ook stenen gebruikt kunnen hebben van het Romeinse Castellum te Valkenburg. In de 12de eeuw bouwde men op de plaats van deze kapel de abdij van Rijnsburg. De oude kapel werdt afgebroken en op dezelfde plaats vervangen door een abdijkerk die ook dienst zou doen als parochie­kerk. De abdij was een Benedictessenabdij voor adelijke vrouwen gesticht door Petronilla van Saksen. De abdijkerk werd in 1133 door bisschop van Kuyc gewijd aan de maagd Maria.
De abdij stond onder bescherming van de graven van Holland en werd de belangrijkrijkste abdij voor vrouwen van Holland met veel bezittingen in o.a. Aalsmeer, Boskoop en Delft.
In 1195 was er een brand die de abdijkerk zwaar beschadigde, de zuidwesthoek van de kerk moest herbouwd worden. Bij de kerk werden toen ook twee kerktorens gebouwd, waarvan er heden nog een overeind staat; de huidige kerktoren van de de Grote Kerk. In 1536 werd de abdij een 'stift'; een tehuis voor adelijke dames die geen geloften hoefden af te leggen zoals gebruikelijk in een klooster.
Rond het beleg van Leiden werden de gebouwen rond 1574 verwoest door Spaanse troepen en in 1811 werden de restanten afgebroken, met uitzondering van de zuidtoren, die toen al onderdeel was van de Grote Kerk, waarvan men met de bouw begon in 1578. De contouren van de oude Abdijkerk zijn op de oude fundamenten opgemetseld en zichtbaar gemaakt achter de huidige Grote Kerk.
 (Bronnen: Broekhuizen Blz.9-15,  Dijkstra Blz.114-133,  Dijkstra/v.Grinsven Blz.39-40,  Glasbergen Blz.144-150,  Lugt Blz.54-55, 61-66, 75-79,  CanonvanKatwijk.nl,  GenootschapOudRijnsburg.nl,  GeschiedenisvanZuidHolland.nl,  HistorischeVerenigingOegstgeest.nl,  Wikipedia - Abdij van Rijnsburg  en Wikipedia - Laurentiuskerk)

Floris V
Floris V is heden bekend van o.a. de zeer losjes op hem geïnspireeerde TVserie over Floris, die zich een paar eeuwen later afspeeld en behalve de reputatie van Floris V als 'der keerlen God'; de God van de boeren, niet zoveel met Floris V te maken heeft. Floris V stierf een geweldadige dood rond 1296 en werdt tijdelijk begraven in de Grote- of Sint Laurenskerk te Alkmaar, waar zijn tombe nog altijd bewaard is gebleven. In april 1297 werd zijn stoffelijke overschot overgebracht naar de abdij van Rijnsburg.
 (Bronnen: De Graaf Blz.7,  Wikipedia Floris V  en Wikipedia Floris TVserie).

Rijnsburg De Horn - Het Merovechparkje
Op ongeveer een kilometer afstand van de Grote Kerk van Rijnsburg komen we in een nieuwbouwwijk met een parkje dat een archeologisch monument beschermd; het Merovechpark  (Zie OpenStreetMap.org).
Merovech was een Frankische koning die regeerde in de jaren vanaf 447 t/m 458. Na het wegvallen van de Romeinse overheersing kwam het Frankische rijk op, Merovech gaf zijn naam aan de Merovingische dynastie. Het grafveld werd ontdekt toen een tuinder de grond dieper ging omspitten in 1913. Men sprakt toen van een gevonden grafveld in Rijnsburg, hoewel dit veldje tot in 1961 tot de Gemeente Oestgeest behoorde. In Januari 2006 werdt Rijnsburg onderdeel van de Gemeente Katwijk. Men had bouwplannen voor een woonwijk in dit gebied, zodat hier in de periode van 1998 t/m 2006 verscheidene malen archeologisch onderzoek is verricht. Het grafveld lag op een natuurlijke verhoging, een oude zandrug bij het riviertje de Vliet. Men vondt in het grafveld onder het Merovechparkje urnen en graven die teruggaan tot de periode tussen 550 en 700.
Bij de urnen en graven trof men kleurijke kralenkettingen aan, bij een enkeling zelfs twee kralen­ket­tin­gen. Er zijn wapenuitrustingen gevonden waarbij bij één zwaard ook een zwaardkraal werd gevonden, die diende voor geluk en hing met een koord aan het zwaard. Er zijn bovendien enkele kleine Hercules- of Donarknots amuletten gevonden. Tevens vondt men ver­schei­de­ne sieraden waarvan een brons/gouden gesp en riembeslag het meest bijzonder was. Op deze gesp zijn vier in elkaar grijpende draken te zien. Deze dateren uit het einde van de zesde eeuw, begin zevende eeuw. De persoon die met deze riemgesp begraven was kan een man of een vrouw zijn geweest met een zeker aanzien.
De rechthoekige vorm en stijl is uniek en wijst op een herkomst uit de regio Kent in Engeland.
Verder had een drietal graven een lege ruimte om zich heen, wat kan wijzen op dat deze onder een grafheuvel lagen. Deze plaats zal dus ook voor ceremoniën rond het in ere houden van de voorouders gebruikt zijn. Het grafveld lijkt te zijn gebruikt door mensen met een Fries-heidense achtergrond. Met de aanleg van het park over dit grafveld heeft men het park met een laag grond verhoogd om de archeologische sporen die nog niet gevonden zijn te beschermen. In het park zijn knipogen naar de archeologische vondsten verwerkt, zoals sterk uitvergrootte kralen van de kralenkettingen die gevonden zijn.  (Bronnen: Dijkstra Blz.226-235,  Dijkstra & v.Grinsven Blz.7 en 22-35,  AllesoverKatwijk.nl,  BeleefArcheologie.nl,  CultureelErfgoed.nl  en  Parklaan.nl)

Krachtplaatsen
Zondag 6 Juni 2021 ben ik naar Rijnsburg geweest op zoek naar de verdwenen Abdij.
Op de plaats waar de abdijkerk heeft gestaan is nog een echo van steen aanwezig, in de vorm van zichtbaar gemaakte fundamenten bij de Grote Kerk. Alleen één van de torens staat nog overeind en vormt nu de kerktoren van de Grote Kerk. Nadat ik foto's had gemaakt en de omgeving verkent, nam ik de wichelroede ter hand en ben ik een paar maal rond de kerk gelopen. Al vanaf grote afstand wees deze naar het koor van de kerkruïne schuin achter de Grote Kerk. Het sterke krachtcentrum bevondt zich niet in de huidige Grote Kerk maar in het koor van de oude Abdij kerk, op de foto hieronder te zien achter het graf met het groene hekwerk er omheen. Ook Sietse van der Tuin situeerd het krachtcentrum bij het koor van de oude abdijkerk  (Zie: v.d.Tuin Blz.183-185).



Vervolgens ben ik in het Merovechparkje bij de Clovislaan in Rijnsburg wezen kijken. Het is een gezellig klein parkje aan twee kanten omsloten door water en aan de andere kant de Clovislaan met nieuwe woningen. Zoals gebruikelijk loop ik altijd eerst even rond om de omgeving op me in te laten werken en maak ik foto's. De wichelroede wees op een gegeven moment naar het midden van het parkje, op de kruising van twee paden lag een krachtcentrum. Het was een minder sterk krachtcentrum als bij de abdijkerk, beiden hadden een prettige sfeer en zijn een bezoek waard!

Huldtoneel
Geen van de door mij geraadpleegde bronnen brengt de lokatie De Horn / Het Merovechpark in verband met een Huldtoneel. Het artikel op Pansophia.nl over deze lokatie heeft dezelfde bronnen als ik gebruikt, die allen een lokatie in Katwijk aan Zee het meest waarschijnlijk achten als Huldtoneel. Oude teksten spreken dan ook van een Huldtoneel in Katwijk, niet in Rijnsburg.
In het artikel op Pansophia.nl noemt men deze door archeologen aangeduide lokatie in Katwijk aan Zee wel (onder: "Een Merovingisch grafveld"), doch men lijkt daarna het Merovingische grafveld van Rijnsburg samen te voegen met het Merovingische grafveld bij Klein Duin in Katwijk. Blijkbaar voelde men zich intuitief meer aangetrokken tot deze lokatie in Rijnsburg, waar een speciale aantrekkingskracht van uit gaat. Doch de archeologen denken dat de lokatie Klein Duin in Katwijk de meest waarschijnlijke lokatie is die tevens de meeste overeenkomsten vertoont met het Huldtoneel in Heemskerk.
Naar mijn gevoel is Klein Duin in Katwijk dan ook de lokatie van het Huldtoneel in Katwijk.

Martin Roek      

 (Zie OpenStreetMap.org)