Bronnen en Krachtplaatsen in NL & Be
Abdij en Kapel van Binderen, Helmond
Je vindt de Kapel van Binderen op het terrein van de verdwenen Abdij van Binderen
in de gelijknamige straat "Binderen 1B" in Helmond
(Zie OpenStreetMap.org).
De eerste boeren vestigden zich rond 900 in de Helmond regio op de Heuvel vlak bij het Hoogeind. De nederzetting groeit en zo rond 1150 is ook
het huidig centrum van Helmond bebouwd met op redelijke grote afstand van elkaar gebouwde houten boerderijen. Ook handelaren,
herbergiers en ambachtslieden vestigen zich hier.
Helmond is mogelijk vernoemd naar een houten moerasburcht uit 1175, waarvan men in 1981 tijdens archeologisch onderzoek
resten heeft gevonden.
De burcht Helmond lag in het dal van de Aa,
dichtbij de oude nederzetting de Haghe. Tegenwoordig heet deze burcht 't Oude Huys.
Vanuit de nederzettingen het Hoogeind en de Haghe is Helmond zo rond 1232 gesticht door
hertog Hendrik I van Brabant en
kreeg van hertogin Johanna van Brabant in 1376
marktrechten voor een wekelijkse markt en driemaal per jaar een jaarmarkt.
De naam Helmond is ouder en komen we al in een document uit 1108 tegen (Hezelo van Helmond) en de plaats Helmond wordt voor het
eerst genoemd in een document uit 1179. De naam Helmond betekend mogelijk laaggelegen (Hel) versterkte plaats (Mond; berg, vluchtheuvel).
(Bronnen: Peters Blz.186,
Roosenboom Blz.8-11 en 16,
Etymologiebank.nl
en Wikipedia)
Stichtings legende
De dochter Maria van hertog Hendrik I van Brabant werdt na de
dood van haar vader hertogin van Brabant. Hertogin Maria van Brabant
stichte in 1237 de Abdij van Binderen in Helmond.
(Bronnen:
Peters Blz.211,
v.d.Sanden Blz.33 &
Roosenboom Blz.23)
De legende verhaalt dat Maria tijdens een
jachtpartij in een moeras vast kwam te zitten. Ze beloofde dat wanneer ze uit het moeras gered zou worden een klooster zou stichten, waarna ze natuurlijk
uit het moeras bevrijdt werd doordat deze plots opdroogde en ze vaste grond onder haar voeten kreeg.
Het moeras was echter niet echt een geschikte plaats voor een klooster dus vroeg Maria een teken voor een geschikte plaats
om een klooster te stichten. Ze keek uit het raam van haar verblijf in de burcht Helmond bij Haghe en zag een groepje vrouwen, waaronder ook nonnen,
rond een hoger gelegen plaats bij de rivier de Aa lopen. Dit werdt de lokatie van de Abdij van Binderen.
De naam Binderen komt van de uitroep van de hertogin die vast zat in het moeras: "Ik bin d'r in! "
Een andere mogelijkheid is dat het terrein omsloten werd door de Aa; "Binnen-der-Aa ".
Een goede etymologische duiding is echter nog niet gevonden.
(Bronnen:
Roosenboom Blz.24,
Beleven.org,
Etymologiebank.nl,
GeschiedenisHelmond.nl,
HeemkundigekringHelmont.nl,
indeBuurt.nl,
Meertens Inst.,
VVVdePeel.nl,
Wikipedia - Abdij
en Wikipedia - Kapel)
Korte geschiedenis van de abdij & kapel
Het gebied waar later de Abdij van Binderen zich zou vestigen werd al bewoond in de midden-ijzertijd (500-250 voor nul),
de late ijzertijd (250-12 voor nul) en het begin van de Romeinse tijd (12 v.nul - 450 na nul).
Rond 1230 starte men mogelijk al met de bouw van het klooster, nadat de Bisschop van Luik zijn goedkeuring
aan het klooster gaf in 1240 werd het klooster in 1246 een Cisterciënzer abdij.
Het ging de Abdij van Binderen lange tijd goed, rond 1496 telde de abdij 56 personen en in 1532 had men hoeven in Helmond, Tongelre, Woensel,
Geldrop, Bakel, Milheeze, Asten, Vlierden, Deurne, Aerle, Rixtel, Beek, Son en Sint-Oedenrode. In de zestiende eeuw werd de abdij meerdere
malen geteisterd door geweld en grotendeels verwoest. De abdij werd in afgeslankte vorm hersteld doch in 1648 werd met de
Vrede van Münster het doodvonnis getekend.
De Staten Generaal werd de nieuwe eigenaar en verkocht de abdij in 1658. Na verscheidene eigenaren werd Diderik Huygens in 1772 de
nieuwe eigenaar van de Abdij van Binderen die besloot het hele gebouwencomplex in 1776 te slopen. Rond 1800 was de
Heer van Croy de eigenaar
die de poort van het terrein inzette bij een kaartspel, en verloor. De orginele poort staat nu in Lieshout, in 1991 werdt er een
replica van de stalen draaihekken geplaatst op de oorspronkelijke plaats.
(Zie:
v.d.Sanden Blz.33-35,
Vossen Blz.97,
indeBuurt.nl
& Wikipedia)
De kapel is van veel recentere datum, in 1941 werd een schapenstal (gebouwd eind 18de eeuw) omgebouwd tot de huidige kapel.
(Bronnen: Meertens Inst.
en Wikipedia)
Krachtplaats
De abdij van Binderen werdt rond 1237 op een hoger gelegen plaats gesticht buiten de bebouwing.
Mogelijk was deze lokatie een heidens heiligdom dat met de bouw van een klooster gekerstend werd.
Ik ben met de wichelroede rond het terrein van de verdwenen abdij gelopen, een mooie wandeling langs het water dat het terrein
omgeeft. De wichelroede gaf de hele wandeling geen enkele reactie. Ik ben toen door de poort rechtdoor gelopen het huidige
scouting terrein op. Op het grasveldje, dat je op de foto onderaan deze pagina ziet, reageerde de wichelroede. Ik liep verder een
rondje over het terrein en terug over het grasveld reageerde de wichelroede wederom. Op deze plaats had in vroegere tijden de abdij
gestaan (zie OpenStreetMap.org).
Ik verliet het scoutingterrein en liep richting het kapelletje. Zowel aan de linker- als rechterkant en aan de voorkant
van het kapelletje reageerde de wichelroede niet. De krachtplaats ligt dus duidelijk op het scoutingterrein. Bij het kapelletje zag
ik ook een weide met paarden waar ik een soort van stenen altaar zag staan. Men was hier echter bezig met de paarden dus daar heb
ik niet met de wichelroede gelopen.
