Bronnen en Krachtplaatsen in NL & Be

  De Dionysiuskerk te Asselt

Je vindt de Dionysiuskerk aan de Pastoor Pinckersstraat 3 in Asselt  (Zie OpenStreetMap.org).
Wanneer je navigatie gebruikt dan kan je in plaats van Asselt ook Swalmen gebruiken, Asselt was onderdeel van de gemeente Swalmen, doch tegenwoordig deel van de gemeente Roermond.

Mogelijk stond in de 9de eeuw op deze locatie een kapel behorende bij het Karolingische hof van Aslao of Haslao, wat later zien we ook Aschlo en Ascloha als plaatsnaam. De naam is mogelijk een samenstelling van 'asc' dat van het Germaanse 'aski' / 'es' komt gecombineerd met 'lo' dat staat voor een 'licht, open bos'  (Zie Etymologiebank.nl  en  Plaatsengids.nl).
Rond het jaar 881 zou een Noormannenleger onder leiding van de Deens kroonprins Godfried de Jongere het hof van de Karolingische keizer Karel de Dikke in Ascloha / Asselt bezet hebben, dat waarschijnlijk in Asselt gevestigd was. De Noormannen gebruikte dit als uitvalsbasis om steden, abdijen en kerken te plunderen in o.a. Aken, Leuven, Maastricht en Trier.
(Zie: v.d.Tuuk Blz.195-198,  Gjallar.nl,  Noormannenarrangement.nl,  Vrienden-kerkje-museum-asselt.nl)
Doch tegenwoordig twijfelt men er steeds meer over of er op de plaats van het kerkje een Karolingisch hof geweest zou zijn, en dat dit later door de Noormannen gebruikt zou zijn als uitvalsbasis.
Er zijn geen archeologische vondsten gedaan die de aanwezigheid van dit Karolingisch hof of van Noormannen hier bevestigen. Men sluit niet uit dat er een Karolingisch hof genaamd 'Aslao' in Asselt gelegen was, doch men heeft hier geen sporen van gevonden bij het kerkje, wat een andere naburige lokatie niet uitsluit. Andere plaatsen waaraan men denkt zijn Elsloo en Arcen, doch Asselt blijft wel de meest waarschijnlijke lokatie.  (Zie: v.d.Tuuk Blz.195-198,  Academia.edu,  Gjallar.nl,  Limburger.nl  en RondomRoermond.nl)

In de elfde eeuw bouwde men hier een kerkje gewijd aan Dionysius, het kerkje is één van de oudste vroegromaanse kerkjes in Nederland. Rond het begin van de 16de eeuw is een deel aan de westkant van het kerkje en de toren ingestort door een overstroming van de Maas. Ongeveer 50 jaar later heeft men een nieuwe toren aan de oostkant gebouwd in een laatgotische stijl, dit is vrij uniek omdat de meeste kerken de toren aan de westkant hebben. Het kerkje kreeg z'n huidige vorm rond 1916, toen vonden herstelwerkzaamheden plaats en werd het kerkje vergroot. In het muren van het kerkje zijn links en rechts van de kerktoren voor de sier ronde hypocaustumtegels van een vloer­ver­war­mings­systeem uit de Romeinse tijd verwerkt. Tijdens herstelwerkzaamheden rond 1934 aan de fundering storte het Noormannenpoortje in, deze werd gerestaureerd en opgevuld met gevonden Romeinse bouwmaterialen. De oud-Romeinse bouwmaterialen wijzen erop dat hier mogelijk een Romeinse villa of millitair gebouw heeft gestaan.  (Bronnen: HartvanLimburg.nl,  Kerkgebouwen-in-Limburg.nl,  Rijksmonumenten.nl,  Romeinen.info,  Vrienden-kerkje-museum-asselt.nl,  Wikipedia: Dionysius van Parijs  en de Dionysiuskerk)

De God Dionysius / Dionysos
De naam Dionysius staat voor "aan de God Dionysius toegewijd", "tot de God Dionysius behorend", Dionysius is de Latijnse versie van het Oudgriekse Dionysos. De Romeinen kende deze God onder de Latijnse naam Bacchus, in het Oudgrieks Bakchos. Namen die van Dionysos afgeleid zijn, zijn: Dennis, Denis, Denise, Dion, Dyon, Dionne en Nisa. De groep Blondie maakte met hun nummer Denis de naam populair en brachten daarmee tevens zonder het te weten een ode aan de God Dionysos. Dionysos wordt al genoemd op kleitabletten gevonden in het zuiden van Griekenland daterende uit de dertiende eeuw voor het begin van onze jaartelling. Dionysos heeft de God Zeus als vader en een menselijke moeder genaamd Semele. Dionysios is een vegetatiegod verbonden met de groeikracht van de aarde, de menselijke beschaving, theater, poëzie, muziek, fruitteelt en de wijnbouw.
Dionysios wordt tevens een God van de vrede genoemd die mensen tot elkaar brengt en overwinnaar van de dood. Dionysios kan echter ook gevaarlijk zijn wanneer men hem tegenwerkt, zo word hij wel afgebeeld zittende op een jachtluipaard, wat zowel zijn sierlijkheid als ook het gevaar en woestheid symboliseerd. De cultus van Dionysos ging gepaard met lawaaierige, turbulente en kleurrijke optochten die doet denken aan een carnavalsoptocht met maskers. Tegenstellingen tussen man en vrouw, mensen en goden vervaagden, wetten en regels vielen weg, wat vaak resulteerde in een chaotische toestand. De toenmalige autoriteiten waren niet altijd zo blij met deze cultus rond Dionysos en probeerde deze aan banden te leggen. De Dionysoscultus zou de oorsprong zijn van de Griekse tragedie en meer in het algemeen van het theater. De Dionysoscultus had ook een religieuze kant met mysteriën die alleen voor ingewijden waren bestemd. Dionysos wordt wel als een prefiguratie van Jezus gezien; beiden zijn zonen van een God en een sterfelijke moeder, verblijven onder de mensen en beloven een hemels hiernamaals. Ook word van beiden gezegd dat ze de dood overwonnen hebben.  (Bronnen: Buxton Blz.23, 36-38, 53, 81-82,  Houtzager Blz.97-102,  IJsseling Blz.14-19,  Lankester Blz.4-5, 9-10, 21-22, 26, 35-40,  Moormann & Uitterhoeve Blz.90-94,  24Baby.nl,  Heiligen.net,  infonu.nl,  VerkenjeGeest.com,  Wikipedia: Dionysos (God)  en Dionysos (naam))

De Heilige Dionysiussen
De kerk is natuurlijk niet aan de God Dionysos gewijd maar naar een Christelijke heilige.
Deze heilige zou in de derde eeuw van onze jaartelling geleeft hebben. Dionysius zou naar het toenmalige Lutetia (Parijs) gezonden zijn, alwaar hij een houten kerkje bouwde op de plaats waar later de Notre Dame gebouwd zou worden. De heidense bevolking was het hier allemaal niet zo mee eens en dode Dionysius door hem te onthoofden. De dood en het falen van Dionysius werd met enige legendes omgebogen naar een succesverhaal; hij zou zijn afgehakte hoofd opgepakt hebben en naar de plaats waar hij begraven wou worden gewandeld hebben. Tevens werd Dionysius van Parijs uit de derde eeuw samengevoegd met Dionysius de Areopagiet uit de eerste eeuw.
Dionysius de Areopagiet zou volgens de legende door een zonsverduistering in Heliopolis hebben geweten dat Jezus geboren was. Deze Dionysius word genoemd in het Bijbelse boek Handelingen (Hfd.17:34). Hij zou door de Apostel Paulus bekeerd zijn en later aangesteld zijn als bisschop van Athene, waar hij een marteldood stierf. Hij werd aangeroepen bij hondsdolheid omdat de wilde dieren waarvoor hij werd geworpen hem niets deden.
Dionysius de Areopagiet wordt vaak verward met Dionysius van Parijs uit de derde eeuw, de eerste bisschop van Parijs. Dionysius van Parijs beschermt tegen hondenbeten, syfilis, astma en longziekten en hij is het patroon van de boogschutters. De feestdag van de beidde Dionysiussen valt op 9 oktober.
Enkele geschriften uit het begin van de zesde eeuw werden door een anonieme schrijver toegedicht aan Dionysius de Areopagiet uit de eerste eeuw. Deze schrijver word Pseudo-Dionysius genoemd, doch tegenwoordig laat men het pseudo steeds vaker weg omdat de toevoeging 'pseudo' een negatieve, denigrerende bijklankt heeft. Deze geschriften hebben een grote invloed gehad op de filosofie en theologie in de Christelijke wereld. De schrijver trachte overeenkomsten te vinden tussen de filosofie van Plato zoals o.a. verwoord in het neoplatonisme van Proclus (412-485 na nul) en Damascius (462-550 na nul) en de theologie van het Christendom, wat resulteerde in teksten met een sterke mystieke invalshoek.  (Bronnen: Claes 2003 Blz.108,  Claes 2007 Blz.11-12,  ter Horst Blz.7-9, 17-19,  Heiligen.net,  Wikipedia: Dionysius de Areopagiet,  Dionysius van Parijs  en Pseudo Dionysius)

De God en de Heiligen
De Romeinse vondsten bij de Dionysiuskerk in Asselt roepen de vraag op of de God Dionysius in de Romeinse tijd in deze streek vereert werd en of deze cultus mogelijk gekerstend zou kunnen zijn door hier een kerk gewijd aan een Christelijke heilige genaamd Dionysius te stichten. De vondsten wijzen echter niet op een Romeinse tempel maar gaan meer in de richting van een Romeinse villa of een gebouw met een millitaire functie, wat deze gedachtengang onwaarschijnlijk maakt.
Of de Christelijke Dionysius en kerstening van de God Dionysos zou kunnen zijn is dus nog maar de vraag. De enige overeenkomsten die ik heb gevonden is dat de God Dionysos de grenzen tussen man en vrouw, mensen en goden en andere tegenstellingen deed vervagen en dat in de geschriften van Dionysius de Areopagiet de grenzen tussen de wereld van de Griekse filosofie van Plato en de Christelijke theologie samenkomen. De naamdag van de Christelijke Dionysussen valt op 9 oktober en één van de feesten rond de God Dionysos; 'De Oschophoria', valt in (de tweede helft van) oktober.
Ook hebben zowel de God Dionysos als de Heilige Dionysos van Parijs een goede band met wilde dieren, waarvan ze niets te vrezen hebben. Deze overeenkomsten zijn echter eerder leuk gevonden dan dat deze nu echt duidelijk aangeven dat er een verband zou zijn tussen de Christelijke heiligen en de God.
Dat de naam Dionysius in de Christelijke wereld gangbaar is geworden komt doordat mensen die de naam Dionysius al hadden zich op een gegeven moment in hun leven bekeert hebben tot het Christendom. Deze heiligen hebben verder weinig overeenkomsten met aspecten van de God Dionysos.  (Bronnen: Claes 2003 Blz.108,  Claes 2007 Blz.11-12,  Lankester Blz.41,  IJsseling Blz.14-15,  Heiligen.net,  Vrienden-kerkje-museum-asselt.nl,  Wikipedia: Dionysos (God),  Dionysius de Areopagiet,  Dionysius van Parijs  en Pseudo Dionysius)

Krachtplaats
Begin Februari 2022 heb ik de Dionysiuskerk te Asselt bezocht. De plaats oefende meteen al een zekere aantrekkingskracht uit. Ik ben rond het kerkje gelopen en heb enkele foto's gemaakt, waarna ik nogmaals rond het kerkje ben gaan lopen met de wichelroede. De wichelroede wees het krachtcentrum aan bij de toren van het kerkje. Oorspronkelijk stond de toren aan de westkant, dus in de oorspronkelijke situatie was hier het priesterkoor met de toren aan de andere kant van het kerkje aan de oostkant. Het kerkje ligt op een verhoging waar tijdens de herbouw/verbouwing van het kerkje ook resten van oud-Romeinse bouwwerken gevonden zijn, die men ook voor de bouw van het kerkje gebruikt heeft. Deze plaats heeft dus een lange geschiedenis van gebruik door mensen.
Het krachtcentrum had een fijne uitstraling, het kerkje is mooi gelegen aan het water vlakbij de Maas, zeker een bezoek waard wanneer je hier in de buurt bent!

Martin Roek